Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2014

Η ΜΑΣΚΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ....

Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Ταυτίζονται με την περίοδο του Τριωδίου, μια κινητή περίοδο στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής.

Το τριώδιο άνοιξε και το νηπιαγωγείο μας ξεκίνησε τις προετοιμασίες για την Αποκριά με κέφι και χαρά. Τα παιδιά συζητούν με ενθουσιασμό για τις αποκριάτικες στολές τους και για τα καρναβάλια που έχουν παρακολουθήσει είτε στην τηλεόραση είτε από κοντά. Το έθιμο της Αποκριάς , του κεφιού, του γλεντιού, του μασκαρέματος, της μεταμφίεσης και της ψυχαγωγίας ξεκινά από τις αρχαιότερες γιορτές των Ελλήνων που γίνονταν προς τιμή του θεού Διονύσου


 αλλά και από τα Ελευσίνια μυστήρια που γίνονταν προς τιμή της θεάς Δήμητρας. 

Η μεταμφίεση και ιδιαίτερα η χρήση της μάσκας από πολύ παλιά, έδωσαν το ερέθισμα να ασχοληθούμε με την χρήση της μάσκας και τον ρόλο που έπαιξε στους διάφορους αρχαίους πολιτισμούς. 
Στην  Αρχαία Ελλάδα λοιπόν, φορούσαν μάσκες από δέρματα ζώων στις θρησκευτικές τελετές προς τιμή των προαναφερόμενων θεών ώστε να επιτύχουν την εύνοια τους και να έχουν καλή σοδειά( και οι δύο θεοί προστάτευαν την βλάστηση και πιο συγκεκριμένα το αμπέλι και το σιτάρι, βασικά προιόντα της διατροφής των Αρχαίων Ελλήνων). Τα παιδιά πήραν πληροφορίες, περιέγραψαν εικόνες και έθεσαν ερωτήματα.


Στην συνέχεια, έφτιαξαν μάσκες από χαρτόνι που απεικόνιζαν τον θεό Διόνυσο,




και δραματοποίησαν τον μύθο της αρπαγής της Περσεφόνης(κόρη της θεάς Δήμητρας) αφού τα Ελευσίνια μυστήρια ξεκίνησαν με μία πομπή που ξεκινούσε από την Ακρόπολη και κατέληγε στον ναό της θεάς Δήμητρας στην Ελευσίνα τον οποίο η ίδια κατασκεύασε και κλείστηκε μέσα για να θρηνήσει την απώλεια της κόρης της (σύνδεση του θέματος με το καινοτόμο πρόγραμμα <<μια βόλτα με τους 12 θεούς του Ολύμπου)




Επίσης, άλλος ένας λόγος που χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες τη μάσκα ήταν για να μεταμφιεστούν στο θέατρο, μια και όπως μάθανε τα παιδιά δεν επιτρεπόταν να παίζουν ρόλους οι γυναίκες, και τους ρόλους αυτούς τους υποδύονταν οι άντρες ηθοποιοί φορώντας ρούχα γυναικεία και προσωπεία- μάσκες με γυναικεία χαρακτηριστικά. Έτσι η μάσκα προσέφερε με αμεσότητα στους θεατές την ιδιότητα του ρόλου και διευκόλυνε την κατανόηση του δράματος.





Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που έχει να αναδείξει έναν σπουδαίο πολιτισμό. Στην Αίγυπτο παρατηρεί κανείς τα ευρήματα ενός μοναδικού πολιτισμού, με τις πυραμίδες



και τη Σφίγγα


αλλά και τις μάσκες που φορούσαν στους νεκρούς βασιλείς- Φαραώ διότι πίστευαν στην μεταθανάτιο ζωή και  αντιμετώπιζαν τους αυτοκράτορες ως ημίθεους οι οποίοι επικοινωνούν με τους ζωντανούς. Νεκρικά προσωπεία βέβαια βρέθηκαν και στην περιοχή Φαγιούμ, όπου ο λαός έθαβε τα νεαρά άτομα φορώντας τους από πάνω μια ξύλινη πλάκα ζωγραφισμένη που απεικόνιζε το πρόσωπο που θαβόταν (αρχαιοελληνική ζωγραφική παράδοση).





Η μάσκα του Τουτανκχαμών αποτελεί το αναγνωρίσιμο αντικείμενο του τάφου του και ίσως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα του Αρχαίου Αιγυπτιακού πολιτισμού.

Χρησιμοποιώντας φύλλο χαλκού, μία φωτοτυπία και ένα μολύβι, τα παιδιά έφτιαξαν την δική τους αιγυπτιακή μάσκα που μπορεί να μην ήταν από χρυσό αλλά η αξία της ήταν εξίσου σημαντική.





Στην προσέγγιση της ιστορίας της μάσκας μέσα  στους διάφορους πολιτισμούς, αναφερθήκαμε και στους αφρικανικούς λαούς, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τις μάσκες για τις τελετές τους για σπουδαία γεγονότα της φυλής, όπως τη γέννηση, το γάμο, το θάνατο, αλλά και για τις δεήσεις και προσευχές τους στους δικούς τους θεούς, για την σοδειά και καρποφορία. Μάσκες φτιαγμένες από ξύλο ή δέρμα, με αυστηρή μορφή και έντονα χαρακτηριστικά -μεγάλη μύτη, μάτια- και με χρωματιστά σχήματα, τους βοηθούσαν να προσεγγίσουν τους θεούς τους. Τα παιδιά παρατήρησαν αυτά τα έντονα χαρακτηριστικά και σύνδεσαν το χρώμα των μασκών με το χρώμα των ιθαγενών.



 Παρακολουθήσαμε και βιντεάκια με παρόμοιες τελετές που κάνουν ακόμα οι απόγονοί τους στη σύγχρονη εποχή και φτιάξαμε κι εμείς τις δικές μας αφρικανικές μάσκες για να "παίξουμε" τους ιθαγενείς...





Η εβδομάδα μας τελείωσε με έναν ακόμα σπουδαίο πολιτισμό που χρησιμοποίησε έντονα τη μάσκα, ιδιαίτερα στο θέατρο...Ο κινεζικός πολιτισμός αξιοποίησε τη μάσκα για να υποδυθεί ρόλους και για να τονίσουν οι ηθοποιοί τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου που υποδύονταν, να δώσουν έμφαση στη λύπη, στη χαρά, στη θλίψη και στην αγριότητα κλπ. Βέβαια, παρακολουθώντας βίντεο με τον ανατολικό αυτό πολιτισμό, που παρατηρήσαμε τα παραδοσιακά τους σπίτια, τα ρούχα τους, τα αρχιτεκτονικά τους επιτεύγματα, τα "παράξενα" γράμματά τους, είδαμε και τους περίφημους δράκους που χρησιμοποιούν στις τελετές τους και μάθαμε ότι ο δράκος για την κινεζική παράδοση είναι ο θεός τους, που γέννησε άλλους εννιά μικρότερους γιους- δράκους και ο καθένας από αυτούς προστάτευε και κάτι σημαντικό, όπως τη σοδειά, το νερό, τη φωτιά κλπ. Ο κινέζικος δράκος επίσης συμβολίζει το θάρρος, την ανδρεία, την γενναιότητα και την καλοσύνη για αυτό και τον αντιμετωπίζουν ως ιερό ον που αντιπροσωπεύει τα καλά στοιχεία που όλοι θα έπρεπε να έχουν.


Κατασκευάσαμε και στην τάξη μας δράκους, ανακυκλώνοντας χάρτινες συσκευασίες γάλατος και φτιάχνοντας γαντόκουκλες.






Μέσα από αυτό το ταξίδι μας στους πολιτισμούς παρατηρήσαμε πόσοι πολλοί λαοί χρησιμοποίησαν τη μάσκα, για θρησκευτικούς κυρίως λόγους, λαοί που ήταν πολλοί μακρινοί μεταξύ τους, και είδαμε την ανάγκη που είχαν να έλθουν σε επικοινωνία με τους θεούς τους, διαφορετικοί σε κάθε περίπτωση (όπως είχαν οι Έλληνες τους 12 θεούς, οι Αιγύπτιοι κατασκεύασαν από το μυαλό τους άλλους, όπως τον Άνουβις με τη μορφή λύκου, ή όπως τα ξύλινα Τοτέμ οι αφρικανικοί λαοί, ή οι δράκοι της μακρινής ανατολής). Τα παιδιά έδειξαν ενθουσιασμένα από το ταξίδι μας και παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον, και επιπλέον είχαν πολλές ακόμα απορίες που προσπαθήσαμε να απαντήσουμε για τον πολιτισμό αυτών των λαών, όπως το πώς έφτιαχναν αυτά τα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα, πώς ήταν οι τάφοι Αιγυπτίων αλλά και αρχαίοι ελληνικοί (Μυκήνες), πώς ήταν τα θέατρα τους, αν είχαμε και εμείς στην αρχαία Ελλάδα μια Σφίγγα, και άλλα πολλά!!! Τα ερωτήματα των παιδιών έδωσαν την δυνατότητα να γίνουν εποικοδομητικές συζητήσεις και να προσεγγίσουμε το θέμα μέσα από την δική τους οπτική γωνία.


Το ταξίδι στους διάφορους πολιτισμούς μέσα από την ιστορία της μάσκας θα συνεχιστεί και την επόμενη εβδομάδα.


ΚΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ!!!!



















1 σχόλιο:

Σας άρεσε; Αφήστε το σχόλιό σας