Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2013

Απόκριες

Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Ταυτίζονται με την περίοδο του Τριωδίου, μια κινητή περίοδο στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής.Η πρώτη εβδομάδα των Αποκριών που τελειώνει την Κυριακή του Ασώτου, λέγεται και Προφωνή, επειδή παλιά προφωνούσαν, δηλαδή διαλαλούσαν ότι άρχιζαν οι Απόκριες. Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή ή της Κρεοφάγου, επειδή έτρωγαν κρέας και δεν νήστευαν ούτε την Τετάρτη ή την Παρασκευή. Η εβδομάδα αυτή γιορτάζεται με γλέντια και φαγοπότια χωρίς κανένα θρησκευτικό περιορισμό. Η Κυριακή της εβδομάδας αυτής, η Κυριακή της Απόκρεω -και συνεκδοχικά ολόκληρη η περίοδος από την είσοδο του Τριωδίου μέχρι την Καθαρά Δευτέρα- ονομάστηκε έτσι, επειδή συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από το κρέας». Η τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή ή της Τυροφάγου, επειδή έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα σαν ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ κρεοφαγίας και νηστείας, για να προετοιμαστούν σιγά - σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής. Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη Καρναβάλι (Carneval, Carnevale, από τις λέξεις Carne=κρέας και Vale=περνάει).

Τις μέρες αυτές γίνεται το έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος», της μεταμφίεσης, που έχει παραμείνει από παλιές γιορτές της ρωμαϊκής εποχής, τις γιορτές αφιερωμένες στην έκπτωση του θεού Σατούρνους από τον Ήλιο τα Κρόνια «Λουπερκάλια» και «Σατουρνάλια» και από τις αρχαιότερες «Διονυσιακές γιορτές» των Ελλήνων, όπου οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν πίνοντας κρασί και το κέφι έφτανε στο κατακόρυφο προς τιμή του Διόνυσου.
Παλιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα με το περιβόητο Πατρινό Καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19ου αιώνα, η Ξάνθη με το ξακουστό πλέον Ξανθιώτικο Καρναβάλι, που γίνεται πόλος έλξης αφού έχει το μεγαλύτερο καρναβάλι των Βαλκανίων με πολλά λαογραφικά στοιχεία, η Πλάκα των Αθηνών, και η Θήβα με τον περίφημο «βλάχικο γάμο» της. Στη Θήβα γίνεται και σήμερα ο «βλάχικος γάμος» που αρχίζει από την Τσικνοπέμπτη και αποτελείται από το προξενιό, το γάμο δυο νέων και τελειώνει με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων. Όλες αυτές οι διαδικασίες είναι γεμάτες από σατυρική αθυροστομία, κέφι, γλέντι και χορό. Στην Πάτρα γίνεται το μεγαλύτερο καρναβάλι της Ελλάδας με διάρκεια δύο μηνών και τη τελευταία Κυριακή της αποκριάς γίνεται παρέλαση αρμάτων με επικεφαλής το ομοίωμα του θεού της αποκριάς του «Καρνάβαλου» και ακολουθία διάφορων άλλων έξυπνων μασκαρεμάτων, με τη συμμετοχή 40.000 καρναβαλιστών, και πλήθους επισκεπτών ενώ το κέφι δίνει και παίρνει. Στην Κοζάνη γίνεται το έθιμο του φανού, κατά το οποίο φωτιές και υπαίθρια γλέντια στήνονται σε διάφορες γειτονιές της πόλης. Ένα από τα πιο φημισμένα παραδοσιακά καρναβάλια στον ελλαδικό χώρο είναι και οι "Μπούλες" στη Νάουσα Ημαθίας. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και πιθανότατα έχει σχέση με τελετές φυλετικής μύησης όπως η τελετή ενηλικίωσης κατά την οποία ο νέος, ντυμένος με γυναικεία ρούχα και οδηγούμενος από ανύπανδρους άντρες της φυλής, θα μυηθεί με τη σειρά του στα μυστικά της, θα αποβάλλει τη γυναικεία ενδυμασία και θα μεταμορφωθεί σε άνδρα. Σήμερα μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στη μακραίωνη ιστορία του το έθιμο μεταπλάθει και παράλληλα ενσωματώνει στα επί μέρους στοιχεία του, την τοπική παράδοση, τους μύθους, τους θρύλους, τα τραγούδια και τους ηρωικούς αγώνες της Νάουσας.
Στην Πλάκα, καθώς και σ' όλα γενικά μέρη, γυρνούν στους δρόμους οι άνθρωποι μεταμφιεσμένοι, μικροί και μεγάλοι, μπαίνουν στα κέντρα, πίνουν, χορεύουν, πειράζονται και γλεντούν. Τα τελευταία χρόνια το Καρναβάλι του Μοσχάτου καταλαμβάνει τη πρώτη θέση μεταξύ των δήμων του λεκανοπεδίου Αττικής.
πηγή:Βικιπαιδεία

Τετάρτη 20 Φεβρουαρίου 2013

ΚΑΛΩΣ ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ...

ΚΑΛΩΣ ΤΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ...

Οι Απόκριες πλησιάζουν και τα παιδιά επηρεασμένα από τις διαφημίσεις συνεχώς συζητούν για τις στολές που θα φορέσουν.Η αφορμή λοιπόν δόθηκε για να ξεκινήσουμε να δουλεύουμε το αντίστοιχο θέμα.
Παρατηρήσαμε εικόνες με καρναβάλια και μεταμφιεσμένους.Τα παιδιά αφηγήθηκαν τις εμπειρίες τους και ανακοίνωσαν την αποκριάτικη στολή τους με μεγάλο ενθουσιασμό.

.

Συζητήσαμε για την στολή,την μάσκα,το καπέλο,το βάψιμο.τις περούκες,τα κομφετί και τις σερπαντίνες.Για τα γλέντια,τους χορούς,τα αποκριάτικα τραγούδια και την προέλευση των αποκριών.Διαπιστώσαμε με την χρήση εποπτικού υλικού ότι οι απόκριες ως έθιμο κρατά αρκετά χρόνια. Ο θεός Διόνυσος ή Βάκχος, ο οποίος λατρευόταν από τους, μεταμφιεσμένους με δέρματα ζώων, οπαδούς του ,κίνησε την περιέργεια των παιδιών.


Τα παιδιά απέδωσαν τον αρχαίο θεό χρησιμοποιώντας τις πληροφορίες που τους δόθηκαν, ως θεός της βλάστησης,του αμπελιού και του κρασιού και παρατηρώντας τους πίνακες ζωγράφων όπως του έλληνα ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ.


Περιέγραψαν τα χρώματα του πίνακα, τα διάφορα στοιχεία που χρησιμοποιεί ο ζωγράφος και το πως έβλεπε από την δική του οπτική γωνία τον θεό Διόνυσο και τα αποτύπωσαν σε εργασία.


Φτιάξαμε την τρελή αποκριά και διακοσμήσαμε την τάξη μας.


Την επόμενη ημέρα μιλήσαμε για τα σημαντικότερα καρναβάλια της Ελλάδας


Τα παιδιά έψαξαν και βρήκαν στον χάρτη τα μέρη της Ελλάδας όπου γίνονται τα καρναβάλια και κόλλησαν πάνω σε αυτόν καρτέλες με τα έθιμα τους.


Βρήκαν τις εικόνες που δείχνουν τα σημαντικότερα ελληνικά έθιμα της Αποκριάς και τις κόλλησαν διαβάζοντας την αντίστοιχη καρτέλα


Ζωγράφισαν τον βασιλιά Καρνάβαλο


καθώς και τα έθιμα που τους έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση


έφτιαξαν τα καρναβαλάκια της τάξης μας


επεξεργάστηκαν το τραγούδι του καρναβαλιού

και έφτιαξαν το σταυρόλεξο του Φεβρουαρίου


γράφοντας σε αυτό αποκριάτικες λέξεις



χρησιμοποιώντας τον ανάλογο πίνακα αναφοράς




Μέσα από όλες τις δραστηριότητες τα παιδιά πήραν πληροφορίες,παρατήρησαν και περιέγραψαν εικόνες,αφηγήθηκαν τις δικές τους ιστορίες,κατασκεύασαν διάφορες χειροτεχνίες και εμπλούτισαν το λεξιλόγιό τους μαθαίνοντας καινούργιες λέξεις όπως:
σερπαντίνα,γαιτανάκι,μασκαράς,κομφετί,μπούλες και γενίτσαροι,τζάρος,μπουμπούνες,βάκχος,φανός,τριώδιο,καρναβάλι κ.τ.λ.

ΚΑΛΗ ΑΠΟΚΡΙΑ.....και στην συνέχεια....

Σήμερα,Πέμπτη, αφού φέραμε στο μυαλό μας τις πληροφορίες που αποκτήσαμε για τα ελληνικά καρναβάλια και τα έθιμά τους,συζητήσαμε για το διάσημο βενετσιάνικο καρναβάλι της Ιταλίας.Βρήκαμε στην υδρόγειο σφαίρα την Ιταλία ,μιλήσαμε για τους κατοίκους της και με την βοήθεια εποπτικού υλικού παρατηρήσαμε τα σπίτια της Βενετίας,τα γεφυράκια της,το στοιχείο του νερού και τις γόνδολες.Μας δόθηκε έτσι η αφορμή να επεξεργαστούμε την αρχιτεκτονική των κτιρίων,του περιβάλλοντος χώρου και να διακρίνουμε τις διαφορές που υπάρχουν με την Ελλάδα.Επίσης,περιγράψαμε και τις βενετσιάνικες μάσκες και ανακαλύψαμε πόσο διαφορετικές είναι από τις δικές μας και ως προς τα υλικά και ως προς την αισθητική τους.



Χρησιμοποιώντας το internet στον υπολογιστή βρήκαμε πολλές εντυπωσιακές βενετσιάνικες στολές και μάσκες που ενθουσίασαν τα παιδιά και συγκρίναμε το καρναβάλι της Βενετίας με το Πατρινό καρναβάλι.Οι χοροί στα παλάτια της Βενετίας με τα κλασικά έπιπλα,τους πολυελαίους,τα ταβάνια που μοιάζουν με πίνακες ζωγραφικής,τις πορσελάνες και τα κρύσταλλα και τις στολές των μεταμφιεσμένων,διαφέρουν πολύ από τα άρματα και τις στολές του πατρινού καρναβαλιού που έχει ως στόχο την διακωμώδηση της σύγχρονης πραγματικότητας.

Θελήσαμε λοιπόν να πάμε νοερά έστω και μια μέρα στην Βενετία για αυτό και φτιάξαμε βενετσιάνικες μάσκες με τα υλικά ,φυσικά, που είχαμε στην τάξη μας .




Το καρναβάλι, που μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση και δόθηκε έμφαση στις στολές και στις μεταμφιέσεις ήταν το ελληνικό καρναβάλι της Νάουσας.Οι γενίτσαροι και οι Μπούλες με τις μάσκες τους και τις ελληνικές παραδοσιακές στολές,μας θυμίζουν την ελληνική προνοητικότητα και εξυπνάδα. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας οι κλέφτες και οι αμαρτωλοί μεταμφιέζονταν με τις συγκεκριμένες στολές και με αυτόν τον τρόπο ξεγελούσαν τους Τούρκους και είχαν την δυνατότητα να γιορτάσουν τις Απόκριες με συγγενείς και φίλους. Ταξιδέψαμε,λοιπόν, με την φαντασία μας, και πήγαμε στην Νάουσα. Κατασκευάσαμε με απλά υλικά(χαρτοσακούλες,χαρτί γκοφρέ,κόλλα,ψαλίδι και μαρκαδόρους) μάσκες και γίναμε γενίτσαροι και μπούλες.



και χορέψαμε παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια.Γεγονός είναι ότι η μάσκα δυσκόλεψε τα παιδιά στο να χορέψουν με άνεση,παρόλα αυτά το δισκέδασαν με την ψυχή τους.











Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2013

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ/ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ


Αυτή η εβδομάδα ήταν αφιερωμένη στην προετοιμασία των παιδιών μας για την επίσκεψη στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Το ενδιαφέρον τους άλλωστε για τα ζώα είχε κεντριστεί από τις προηγούμενες αναφορές μας για το ζωικό βασίλειο και την απορία μας για τον εξαφανισμό των δεινοσαύρων!
Σαν ομάδα του σχολείου μας πρώτη φορά φέτος θα πραγματοποιούσαμε επίσκεψη σε μουσείο, όμως μεμονωμένα κάποια παιδιά είχαν επισκεφθεί με τους γονείς τους κάποιο είδος μουσείου. Αυτά τα παιδιά μας βοήθησαν μέσα από τη δική τους εμπειρία, να κατανοήσουμε την έννοια "μουσείο". Συζητήσαμε λοιπόν για τα μουσεία, ποια είδη μουσείων γνωρίζουν, τι είδους εκθέματα φυλάσσονται σε κάθε μουσείο, για ποιους λόγους νομίζουν ότι φυλάσσονται εκεί, δουλέψαμε ιδιαίτερα με την έννοια της "συλλογής" ενός μουσείου και τι μπορεί αυτή να περιλαμβάνει.











Έπειτα ασχοληθήκαμε με το "δικό μας μουσείο", αυτό που θα επισκεπτόμαστε την Πέμπτη. Τα παιδιά παροτρύνθηκαν να μας πουν τη σκέψη τους, γιατί άραγε λέγεται Μουσείο Φυσικής Ιστορίας; Τι εκθέματα άραγε θα έχει; Πριν επισκεφθούμε την ιστοσελίδα του Μουσείου, για να αποκτήσουμε μια εικόνα για το πού θα πάμε και τι θα συναντήσουμε, τα παιδιά έκαναν υποθέσεις και έλεγαν τη γνώμη τους (ίσως και τη λαχτάρα τους!) για όσα πρόκειται  να δούμε! παίξαμε το παιχνίδι "μάντεψε τι;" και ζωγραφίσαμε το μουσείο και τις συλλογές που νομίζαμε ότι θα δούμε! ευκαιρία όταν επιστρέψουμε να ξαναδούμε τις ζωγραφιές μας και να διαπιστώσουμε αν είχαμε δίκιο στις προβλέψεις μας!





Πολύ σημαντικό κομμάτι της προετοιμασίας μας είναι να συμφωνήσουμε με τα παιδιά κάποιους κανόνες για τη συμπεριφορά που πρέπει να έχουμε εκεί που θα πάμε. Οπότε, ανταλλάξαμε απόψεις και καταλήξαμε σε μερικά πολύ βασικά πραγματάκια που εφόσον τα εφαρμόζαμε, θα ευχαριστιόμαστε καλύτερα την επίσκεψή μας. Και για να αισθανθούμε ακόμη περισσότερο σα δεμένη ομάδα, φτιάξαμε και το χαρακτηριστικό μας, μία κονκάρδα με έμβλημα ένα ζωάκι και το όνομα μας, που όλοι θα φοράμε μέσα στο μουσείο.

Έτσι λοιπόν, η μέρα που όλοι περιμέναμε έφτασε! (παρολίγον ο καιρός να μας τα χαλάσει). Η επίσκεψη μας ήταν πολύ όμορφη, και τα πρόσωπα των παιδιών έδειχναν ότι απολάμβαναν τα θεάματα! μας ξενάγησαν σε τέσσερις κυρίως ομάδες εκθεμάτων, τα έντομα, τα κοχύλια, τα θηλαστικά και τα πουλιά. Μέσα από παιχνίδια μίμησης και παρατήρηση, τα παιδιά μάθανε:
για τις πεταλούδες και τις νυχτοπεταλούδες και τις διαφορές τους, για τα τζιτζίκια και για το χαρακτηριστικό θόρυβο που κάνουν...





για το κοχύλι "ναυτίλο" και την ιδέα που έδωσε στους ανθρώπους να φτιάξουν υποβρύχια, για το χτένι και πώς κινείται στο βυθό, για το μεγαλύτερο κοχύλι του κόσμου που άνετα μας χωράει στην αγκαλιά του...




για τα άγρια θηλαστικά...








για τη διαφορά των... σαγονιών του κροκόδειλου από τα υπόλοιπα ζώα...

για τη μορφή και το μέγεθος των δεινοσαύρων που έζησαν πολύ παλιά στη γη...

για τα πουλιά και το βασιλιά τους, τον περήφανο αετό...


Έπειτα, παρακολουθήσαμε σε προτζέκτορα κάποια από τα ζώα που είχαμε δει και επαληθεύσαμε τις νέες γνώσεις μας...




Η επίσκεψη ήταν για όλους μας μια αξέχαστη εμπειρία!Ευχαριστούμε τις μανούλες που μας συνόδεψαν!


Η επόμενη ημέρα ήταν...ημέρα απολογισμού, για όλα όσα είδαμε, για αυτά που μας εντυπωσίασαν, για να επαληθεύσουμε κάποιες υποθέσεις μας (τα παιδιά για παράδειγμα μας είπαν ότι δεν είχε να δούμε λύκο, αλεπού, πιγκουίνους).



Ψηφίζουμε το αγαπημένο μας ζώο, από αυτά που είδαμε.


Τραγουδάμε το "μες το μουσείο" από τη Λιλιπούπολη και κάνουμε μουσικοκινητικές δραστηριότητες, και τέλος ζωγραφίζουμε το δικό μας υποβρύχιο "Ναυτίλο"!